dinsdag 9 december 2014

(19) Over watsys en krachtpatsers.


Seven fazen


An dy twee woarden kinne je sien en onthoue wanneer 't je wel en wanneer 't je nyt un z of un s of un v of un f skrive.

De f en s klinke wat rau. Se binne stemloas. Ut binne de krachtpatsers, De z is minder grof, en je hore bij ut útspreken je eigen stem.
De v sit tussen de f (stemloas) en de w (stemhewwend) in. Soms hoarst dyn stem, soms ok nyt.

In blog (4) Ut raadsel fan'e ferdwenen letters en die ferhipte slupende infloed fan ut Harlingers
skreef ik al:

Geen watsys an't begin
An't begin fan un woard en fan un lettergreep wurdt selden un v brúkt. Ok geen z. Feul te soft. Dus fonnen, ferkeerd, foar, self, see, saken, fersekering, fersorging, opsoeke.

Maar...
Staat der un klinker foar, dan wurde Franekers plotseling wat milder en komme de z en de v weer te foarskyn: leze, weze, doazen, muzen, geneze en dove, love, staven, duven.

MAAR... Se skeure hun de busen út.
Je kinne ut suver self wel bedinke wêrom hier nou wel un s komt.Set muzen en busen maar us naast mekaar en spreek de woarden om de beurt út...
De eerste u is lang en de tweede is kort.

MAAAAR... In woarden as ruzy, konkluzy en fuzy (eindugend op y) krije je wel weer un z

Makkeluker kinne we ut nyt make.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten